Kan Grupları Konu Anlatımı ile kan gruplarının nasıl belirlendiğini ve tıbbi uygulamalardaki rolünü daha iyi anlayın. Genetik, tıp ve biyoloji.
Kan Grupları;
Antijen: Bir hücreye dışarıdan gelen yabancı maddeye verilen addır. Aglütinojen de denir.
Antikor: Yabancı maddenin etkisini kırmak için vücut tarafından oluşturulan karşıt maddedir. Aglütinin de denir. Koruyucu İnsanda kan gruplarını belirleyen genin A, B ve 0 olmak üzere üç çeşit aleli vardır. Bu alellerden ikisi bir araya gelerek kan grubunu belirler. A ve B aleli eş baskın, 0 aleli ise çekiniktir. Baskınlık durumu A = B > 0 şeklindedir. İnsanda kan gruplarını alyuvar zarında bulunan antijenler belirler.
| Kan Grubu | Alyuvardaki Antijen (Aglütinojen) | Plazmadaki Antikor (Agtlütinin) |
| A | A Antijeni | Anti B |
| B | B Antijeni | Anti A |
| AB | A ve B Antijeni | – |
| 0 | – | Anti A ve Anti B |
| M | M Antijeni | – |
| N | N Antijeni | – |
| MN | M ve N Antijeni | – |
| R | Rh Antijeni | – |
| rr | – | Anti Rh (Anti D) |
KAN GRUBU TAYİNİ
| Kan Grubu | Anti A | Anti B | Anti D |
| A_R_ | + | – | + |
| A_rr | + | – | – |
| B_R_ | – | + | + |
| B_rr | – | + | – |
| AB R_ | + | + | + |
| AB rr | + | + | – |
| 00 R_ | – | – | + |
| 00 rr | – | – | – |
İPUCU
Anti A → A antijeninin
Anti B → B antijeninin
Anti D → Rh antijeninin
varlığını tespit etmek için kullanılır.
KAN GRUPLARI SOY AĞAÇLARI İÇİN DİKKAT!
KAP GEÇ
1) 0 kan grubu, iki tane çekinik (00) geni ile belirlendiğinden bir çocuğun 0 kan grubundan olabilmesi için anne ve babada 0 kan grubu geninin bulunması gerekir.
2) Çocuğun AB kan grubundan olabilmesi için anne ve baba A ve B genlerinden birini taşımalıdır.
3) Çocuk Rh (-) kan grubuna sahipse anne ve baba, her ikisi de mutlaka Rh (-) kan grubu genini taşır.
(detaylar ve örnekler videoda)
ÖRNEK
Soyağacındaki bir ailenin kan grubu fenotipleri verilmiştir. Bu soyacağında numaralandırılmış bireylerden hangisinin kan grubu genotipi aşağıdaki gibi olamaz?
A) 4.bireyin genotipi B0 Rr
B) 5.bireyin genotipi A0 Rr
C) 3.bireyin genotipi AA rr
D) 2.bireyin genotipi A0 rr
E) 1.bireyin genotipi 00 Rr
(detaylar ve çözümler videoda)
KAN UYUŞMAZLIĞI (ERİTROBLASTOSİS FETALİS)
Anne negatif, baba pozitif olduğunda çocuğun pozitif kan grubunda olması sonucu oluşur.
→ rr RR Çocukların %100’de kan uyuşmazlığı görülür.
→ rr Rr %50 Rr, %50 rr olabilirler. Bu durumda kan uyuşmazlığı görülme ihtimali yüzde ellidir.
